- Wat is een cryptomunt?
Cryptomunten of cryptovaluta’s[1] kunnen we definiëren als digitaal geld dat naar iedereen in de wereld kan worden gestuurd zonder tussenkomst van een bank. Bij een transactie in een cryptovaluta hoeven geen persoonsgegevens te worden verstrekt en de transacties verlopen via een netwerk. Elke gebruiker ontvangt codes. De bekendste cryptomunt is de bitcoin.
- Risico van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme
Onlangs zijn er in de pers artikels verschenen over het toegenomen risico van witwaspraktijken of de financiering van terrorisme door het gebruik van platformen voor cryptomunten. Dat risico is des te groter, omdat de overheid er momenteel machteloos tegenover staat.
Toch is enige nuance geboden.
Sinds de omzetting van de vijfde AML-richtlijn 2018/843 van 30 mei 2018 van de EU door de wet van 20 juli 2020 zijn platformen voor de handel in cryptomunten belastingplichtige entiteiten geworden die onderworpen zijn aan de wet van 18 september 2017 tot voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten.
Bovendien heeft het kabinet van de minister van Financiën laten weten dat er wordt gewerkt aan een koninklijk besluit met praktische regels voor de controle op dienstverleners in virtuele munten. Zo moeten de dienstenleveranciers geregistreerd zijn bij de FSMA, die is aangesteld als toezichthoudende instantie en erover moet waken dat de wet van 18 september 2017 wordt nageleefd. De modaliteiten van de registratieprocedure bij de FSMA en de precieze registratievoorwaarden zullen worden beschreven in het koninklijk besluit, dat momenteel de laatste beslissingsfases doorloopt.
- Aanbeveling van het ITAA
Ook al betekent het gebruik van een platform voor cryptomunten niet noodzakelijk dat een transactie verdacht is in het kader van de anti-witwaswetgeving, toch wil het ITAA zijn leden erop wijzen dat de anonimiteit van de transacties in virtuele munten het gebruik voor criminele doeleinden kan bevorderen.
Wij adviseren dan ook extra waakzaam te zijn met betrekking tot het witwassen van geld en de financiering van terrorisme.
- Welke maatregelen kunt u als entiteit onderworpen aan de anti-witwaswetgeving treffen?
- Klanten die platformen voor cryptomunten gebruiken, beschouwen als risicoklanten;
- Bijgevolg waakzamer zijn, en met name de individuele risico-evaluatie voor dergelijke klanten frequenter bijwerken dan voor klanten met een laag of gemiddeld risico;
- Bij uw klanten nagaan waar fondsen vandaan komen door hen vragen te stellen;
- In uw AWW-handleiding specifieke procedures voorzien die uw medewerkers kunnen toepassen bij klanten die gebruikmaken van platformen voor cryptomunten;
- Uw medewerkers sensibiliseren voor de noodzaak om waakzamer te zijn bij klanten die met cryptomunten werken;
- Bij een vermoeden van witwaspraktijken of de financiering van terrorisme aangifte doen bij de CFI.
- Nuttige documentatie
Om u te begeleiden in deze materie, die nauw verbonden is met de ontwikkeling van nieuwe technologieën, kunt u de volgende nuttige documentatie raadplegen, voor zowel het internationale (FATF) als het nationale niveau (CFI).
- Internationaal: publicaties van de FATF
- In juni 2014 maakte de FATF een studie over virtuele munten(rapport enkel beschikbaar in het Engels). In die studie maakt de FATF een voorlopige evaluatie van de risico’s op het vlak van witwaspraktijken en de financiering van terrorisme die gekoppeld zijn aan de verschillende types virtuele munten. Het rapport bevat ook een aantal belangrijke definities en maakt een eerste evaluatie van de mate waarin de normen op het vlak van witwaspraktijken en de financiering van terrorisme kunnen worden toegepast op het gebruik van cryptomunten. Klik hier om het document te lezen: https://www.fatf-gafi.org/media/fatf/documents/reports/Virtual-currency-key-definitions-and-potential-aml-cft-risks.pdf
- Recenter, op 15 oktober 2018, heeft de FATF wijzigingen aangebracht aan haar aanbeveling nr. 15 om dienstverleners op het vlak van virtuele activa (i) te reglementeren met betrekking tot de strijd tegen witwaspraktijken en de financiering van terrorisme, (ii) vergunningsplichtig te maken, (iii) op te nemen in een register en (iv) te onderwerpen aan efficiënte toezicht- en controlesystemen.
De FATF stelt in haar 15e aanbeveling met betrekking tot de voorzorgsmaatregelen in het kader van de nieuwe technologieën: “Om de risico’s gekoppeld aan cryptomunten te beheren en op te vangen, moeten landen erover waken dat de dienstverleners voor virtuele activa gereglementeerd zijn voor de doeleinden van de strijd tegen witwaspraktijken en de financiering van terrorisme (AML/CFT – Anti-Money Laundering/Countering the Financing of Terrorism), of erkend of geregistreerd zijn, en onderworpen aan efficiënte opvolgings- en controlesystemen met betrekking tot de naleving van de relevante maatregelen waarvan sprake in de aanbevelingen van de FATF.”
- In juni 2019 heeft de FATF een verklarende nota gepubliceerd, evenals richtlijnen om hiermee om te gaan op basis van de risico’s van virtuele activa en de verstrekkers van diensten in verband met virtuele activa. Het document met de richtlijnen is beschikbaar in het Frans via de volgende link: https://www.fatf-gafi.org/media/fatf/content/images/Lignes-Directrices-PSAV.pdf
- In september 2020 heeft de FATF een (Engelstalig) rapport gepubliceerd onder de titel: Virtual assets – Red flag indicators of money laundering and terrorist financing: virtual-assets-red-flag-indicators.pdf (ctif-cfi.be)
Raadpleeg ook deze link: Documents – Financial Action Task Force (FATF) (fatf-gafi.org)
- België: publicaties van de CFI
De CFI volgt het fenomeen van de virtuele munten en de risico’s ervan in het kader van witwasoperaties en financiering van terrorisme van nabij op.
In die context heeft de CFI in 2018 een persbericht gepubliceerd over de risico’s van witwaspraktijken en de financiering van terrorisme gekoppeld aan het gebruik van virtuele munten. Klik hier om het document te lezen: https://www.ctif-cfi.be/website/images/NL/typo_ctifcfi/virtuelevaluta.pdf.
Lees ook pagina’s 42 en 43 van het jaarverslag 2020 van de CFI over de uitdagingen van cryptobetalingen: https://www.ctif-cfi.be/website/images/NL/annual_report/jv2020.pdf.
[1] Betekent eigenlijk verborgen geld.
