Rechtspersonen die vóór 1 mei 2019 rechtspersoonlijkheid hadden verworven moeten vóór 1 januari 2024 hun statuten in overeenstemming brengen met het Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV).

Omvorming van vennootschappen in het kader van het in overeenstemming brengen met het wvv

Het Wetboek van vennootschappen en verenigingen (WVV) dat op 1 mei 2019 in werking is getreden, rationaliseert het aantal vennootschapsvormen. Het economisch samenwerkingsverband (ESV), de coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid (CVOA), de commanditaire vennootschap op aandelen (CVA), de landbouwvennootschap en de vennootschap met sociaal oogmerk verdwijnen definitief. Er blijven nog 8 vennootschapsvormen over:

• Maatschap
• Besloten vennootschap (BV)
• Naamloze vennootschap (NV)
• Coöperatieve vennootschap (CV)
• Vennootschap onder firma (VOF)
• Commanditaire vennootschap (CommV)
• Europese vennootschap (EV)
• Europese coöperatieve vennootschap (ECV)

De maatschap is nu de enige vennootschapsvorm zonder rechtspersoonlijkheid.

De coöperatieve vennootschap moet voortaan voldoen aan de definitie van coöperatieve vennootschap van artikel 6:1 van het WVV, met name een specifiek doel hebben dat past in een coöperatief model dat niet gericht is op winstmaximalisatie, maar op het voldoen aan de gemeenschappelijke behoeften van de leden-aandeelhouders of het ontwikkelen van hun activiteiten.

Een BV, CV, NV, EV, ECV moeten op straffe van nietigheid bij authentieke akte worden opgericht. Voor de andere vormen kan gekozen worden tussen een authentieke of onderhandse akte. Elke wijziging van de statuten moet gebeuren in dezelfde vorm als de vorm die is voorgeschreven voor de opstelling van de oprichtingsakte.

Rechtspersonen die vóór 1 mei 2019 rechtspersoonlijkheid hadden verworven moeten uiterlijk op 1 januari 2024 hun statuten in overeenstemming brengen met het WVV, volgens de in het nieuwe Wetboek vastgestelde procedure voor statutenwijziging. We merken op dat de verplichte omzetting van een vennootschap in de nieuwe vorm waarin artikel 41 §2 van de wet van 23 maart 2019 voorziet, niet vereist dat de specifieke omzettingsprocedure van boek 14, titel 1, hoofdstuk 2 van het WVV wordt nageleefd.

Vennootschappen waarvan de rechtsvorm in het WVV is opgeheven, worden omgezet in een andere wettelijke vorm, ofwel vrijwillig, ofwel van rechtswege vanaf 1 januari 2024 als nog geen stappen werden gezet om de statuten van de vennootschap aan te passen.

Omzetting van rechtswege wijzigt de bestaande vennootschapsvorm in de meest nabije vorm; in dit geval is het bestuursorgaan verplicht om binnen 6 maanden na de dag waarop deze rechtspersonen van rechtswege zijn omgezet, een algemene vergadering bijeen te roepen om de statuten aan te passen aan de nieuwe vennootschapsvorm.

• Een CVA wordt een NV met enige bestuurder
• Een landbouwvennootschap wordt een VOF, of een CommV als er stille vennoten zijn
• Een ESV wordt een VOF
• Een CVOA wordt een VOF
• Een CVBA die niet voldoet aan de definitie van coöperatieve vennootschap in artikel 6:1 van het WVV wordt een BV

Als deze verplichting om de statuten in overeenstemming te brengen met de nieuwe rechtsvorm niet wordt nageleefd, worden de leden van het bestuursorgaan persoonlijk en hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de schade die door de rechtspersoon of door derden wordt geleden ten gevolge van de niet-nakoming van deze verplichting.

Omzetting van de rechtsvorm van de ‘klassieke’ vennootschappen

Bij het in overeenstemming brengen van de statuten met het WVV heeft het bestuursorgaan de mogelijkheid de rechtsvorm van de vennootschap te wijzigen, met name wanneer de behoeften van de huidige activiteit een andere juridische organisatie vereisen. In dat geval zijn de specifieke bepalingen voor omvormingen van vennootschappen van toepassing en kan de omvorming alleen plaatsvinden als op het moment van de omvorming aan alle eisen van de nieuwe vennootschapsvorm is voldaan. Dat betekent dat de statuten van de om te zetten vennootschap vóór de omzettingsverrichting moeten worden aangepast.

Voorbeeld: voor een BV die wordt omgezet in een NV moet het bedrag van de niet-beschikbare inbreng ten minste 61.500 euro bedragen.

De procedure voor de omzetting van de rechtsvorm van vennootschappen vereist dat bepaalde wettelijke formaliteiten in de artikelen 14:1 tot en met 14:11 van het WVV worden nageleefd.

Vóór de omzetting:

• Het bestuursorgaan maakt een staat van activa en passiva op. Die is niet meer dan drie maanden vóór de algemene vergadering die over het voorstel tot omzetting moet besluiten afgesloten.

Voorbeeld: een buitengewone AV wordt samengeroepen op 26 juni => de staat van activa en passiva moet ten vroegste op 26 maart van hetzelfde jaar zijn afgesloten

• De commissaris of, als er geen commissaris is, een door het bestuursorgaan aangewezen bedrijfsrevisor of gecertificeerde accountant stelt vast of het nettoactief overgewaardeerd is dan wel of het nettoactief lager is dan het kapitaal verhoogd met de reserves die volgens de wetten of de statuten niet mogen worden uitgekeerd.
• Het bestuursorgaan licht het omzettingsvoorstel toe in een verslag dat wordt vermeld in de agenda van de buitengewone algemene vergadering die het besluit moet nemen. Bij dat verslag wordt de staat van activa en passiva gevoegd.

De omzetting moet door een authentieke akte worden vastgesteld. De omzettingsakte en de gewijzigde statuten worden gelijktijdig gepubliceerd. Het feit dat de rechtsvorm van een vennootschap wordt omgezet in een andere rechtsvorm leidt niet tot de afsluiting van het boekjaar.

Voorbeeld: Een BV waarvan de vorm op 01 oktober 2022 bij authentieke akte werd gewijzigd in een NV en waarvan de statutaire sluitingsdatum 31 december is, sluit haar jaarrekening in haar nieuwe vorm (NV) af op 31 december 2022.

Als de omzetting na de afsluiting van het boekjaar plaatsvindt, bijvoorbeeld op 3 maart 2023, dan wordt de jaarrekening afgesloten in de vorm van de op de afsluitingsdatum van het boekjaar bestaande vennootschap (BV in het bovenstaande voorbeeld), ongeacht of de gewone algemene vergadering die de jaarrekening per 31 december 2022 goedkeurt, vóór of na de akte van omzetting van de vennootschap plaatsvindt. Het is immers de afsluitingsdatum van het boekjaar die bepalend is.